1. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΞΙΕΣ
(Bιωσιμότητας, της συμπεριληπτικότητας και αισθητικής) ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ BAUHAUS

 

Τα τεχνήματα του 3D Arts and Crafts είναι η γέφυρα που μεταφέρει οπτικοποιημένα προς τη κοινότητα την πρόθεση της διακυβέρνηση για συμμετοχικό σχεδιασμό σε υψηλότερο επίπεδο (Arnstein 1969), θέτοντας σε διαβούλευση  τους βασικούς άξονες σχεδιασμού, τις προθέσεις και αξίες νέων αρχικών προτάσεων. Τα τεχνήματα όπως για παράδειγμα η μακέτα του Πάρκου περιλαμβάνουν τεχνικές ανατροφοδότησης των προτάσεων (40 διακόπτες φωτισμού εστίασης με γεωαναφορά), παρουσιάσεις με διεθνή αρχιτεκτονικά παραδείγματα, τεχνολογίες υλικών, VR περιηγήσεις κλπ. Οι συμμετέχοντες στη διαδικασία του συμμετοχικού σχεδιασμού εστιασμένα θέτουν ερωτήματα και προβληματισμούς αλλά ταυτόχρονα και προτάσεις που εξελίσσονται και ανατροφοδοτούνται από όλες τις πλευρές μέσα από μια συλλογική πλέον προσέγγιση.

 

Η Βιωσιμότητα όπως και όλες οι αξίες του νέου ευρωπαϊκού Βauhaus αντικατοπτρίζονται μέσα στους βασικούς άξονες σχεδιασμού. Η διαδικασία του συμμετοχικού σχεδιασμού σε ένα οικολογικό Πάρκο με έντονο δασικό χαρακτήρα και νερό επικεντρώνεται κατά προτεραιότητα στην προστασία και ανάδειξη αυτού του χαρακτήρα, με έμφαση στους κλιματικούς στόχους, την κυκλικότητα, τη μηδενική ρύπανση και τη βιοποικιλότητα. Το πάρκο Τρίτση αποτελεί διεθνές τοπόσημο της Αττικής αναφορικά με την αξία της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας του.

 

Οι αρχικοί άξονες σχεδιασμού αναφορικά με τη βιωσιμότητα στο χώρο του πάρκου Τρίτση που οπτικοποιήθηκαν μέσω του 3D Arts and Crafts και μπήκαν σε διαβούλευση αφορούσαν:

• Την εγκατάσταση ήπιων χρήσεων με ταυτόγχρονη ενίσχυση του χαρακτήρα του πάρκου ως κέντρο ευαισθητοποίησης για περιβαλλοντικά θέματα, και ένταξη νησίδων νέων λειτουργιών.

• Αντικατάσταση σκληρών δαπέδων με οικολογικά αναστρέψιμες διαπερατές από το νερό δαπεδοστρώσεις.

• Νέα Φυτοτεχνική προσέγγιση για τις φυτεύσεις που θα συνοδεύουν τα παραπάνω έργα.

• Η διείσδυση του πράσινου και λειτουργικών αξόνων του πάρκου όπως για παράδειγμα δενδροστοιχίες και ποδηλατοδρόμους στους πολεοδομικούς άξονες της ευρύτερης περιοχής.

 

Παρουσιάστηκε οπτικοποιημένα μέσω Video, Διαδραστικής μακέτας, πινακίδες διεθνών παραδειγμάτων σε αντιστοιχία της υπάρχουσας κατάστασης και διεθνών μοντέλων αξιολόγησης δημόσιων χώρων, ένα αρχικό πλάνο αξόνων ανάπτυξης που να αντανακλά τα σημερινά προβλήματα, τις αρχικές προτάσεις επίλυσης και τις προσδοκίες της Περιφέρειας αλλά και της κοινότητας και της ευρύτερης περιοχής αφού πρόκειται για ένα πάρκο Μητροπολιτικής κλίμακας.  Ο στόχος μας ήταν να υποστηριχτεί με το πληρέστερο τρόπο μια διαδικασία συμμετοχικού σχεδιασμού, να ανιχνευτούν οι προτεραιότητες των παρεμβάσεων, να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ένα ουσιώδη κοινωνικό διάλογο και διαβούλευση.

 

 

2. ΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΜΠΕΙΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ
(ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΩΝ ΟΦΕΛΩΝ)

 

Αντίστοιχα με την αξία Βιωσιμότητας όσον αφορά την αξία της αισθητικής και της ποιότητας της εμπειρίας για τους ανθρώπους αναδείχθηκαν σε διαβούλευση οι παρακάτω αρχικές προθέσεις:

 

• H ενίσχυση των υφιστάμενων χρήσεων και ένταξη νέων

• H ανάδειξη και εκμετάλλευση των υφιστάμενων κτισμάτων

• H λειτουργική και διοικητική ενοποίηση των χώρων του πάρκου

• H ενεργοποίηση ενός μικρού εγκαταλελειμμένου τρένου και η επέκταση των γραμμών του σε όλο το εύρος του πάρκου για τις μετακινήσεις των επισκεπτών με κινητικές δυσκολίες εντός του πάρκου.

• H ενσωμάτωση ποδηλατόδρομων.

• H εγκατάσταση τεχνολογικά “έξυπνου” εξοπλισμού

• H μετακίνηση των σημερινών πυλών ως πλατείες υποδοχής στα εξωτερικά όρια του πάρκου όπου σήμερα οι χώροι καταλαμβάνονται μόνο από θέσεις πάρκινγκ με απώτερο σκοπό την διείσδυσή τους μέσα στους κοινόχρηστους χώρους της πόλης.

 

Η πρόταση που περιελάμβανε ταυτόχρονη εμπορική έκθεση οικολογικών υλικών και υψηλής αισθητικής αστικό εξοπλισμό που πέραν της ανάδειξης θα κάλυπτε μέσα από ένα εστιασμένο πρόγραμμα χορηγιών τα έξοδα των εργαστηρίων δεν έτυχε έγκρισης από τους αρμόδιους.

 

3. ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΡΟΣΙΤΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΕΩΣ ΤΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΧΩΡΙΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΥΣ), ΤΟΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΓΙΑ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ Η ΤΑ ΝΕΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ

Αντίστοιχα μέσω του 3D Arts and Crafts εστιάστηκαν ζητήματα όσον αφορά την ένταξη (από την προσβασιμότητα και την οικονομική προσιτότητα για όλους έως τα συστήματα διακυβέρνησης χωρίς αποκλεισμούς, τον σχεδιασμό για όλες τις αρχές ή τα νέα κοινωνικά μοντέλα)

 

Ως έργο τεχνημάτων για την υποστήριξη συμμετοχικού σχεδιασμού το 3D Arts and Crafts απευθύνεται με οπτικό τρόπο σε όλη τη κοινότητα. Η οπτική επικοινωνία δημιουργεί δυνατότητα στη κατανόηση των θεμάτων ανεξάρτητα τη γλώσσα επικοινωνίας, την ηλικία, ή ακόμη και τα διάφορα γνωστικά επίπεδα των ανθρώπων της κοινότητας. Η οπτικοποίηση πολύ περισσότερο όταν επιτευχθεί συνδημιουργία, γίνεται ένα καθολικό εργαλείο επικοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς που ενισχύει ως συνέπεια το αίσθημα του ¨ανήκειν¨ συλλογικά και στο υψηλότερο επίπεδο. Μικροί και μεγάλοι, ειδήμονες και μη, επικοινωνούν σε μια γλώσσα κατανοητή σε όλους, συνθήκη που μπορεί να οδηγήσει σε δέσμευση για την επίλυση προβλημάτων, αλλά ταυτόχρονα η διαδικασία μπορεί να οδηγήσει και σε κοινά συλλογικά οράματα.

 

Προϋπόθεση βέβαια για να επιτευχθεί η οπτική επικοινωνία είναι ο διαχωρισμός της οπτικής αντίληψης από την αντίληψη της μνήμης. Μάτια που βλέπουν (Les Courmisie). Είναι μια φυσική λειτουργία του εγκεφάλου που αλλοιώνει, αφαιρεί ή προσθέτει σε μια εικόνα άλλα στοιχεία της μνήμης του καθένα από εμάς. Για να ευθυγραμμιστεί η εικόνα συλλογικά χρειάζεται υποστήριξη, διάλογος, παραδείγματα ακόμη και εκπαίδευση.

 

Η ομάδα μας πιστεύει πως στο διαφορετικό τρόπο που φαίνονται τα πράγματα βρίσκεται τις περισσότερες φορές και η πηγή των συγκρουσιακών σχέσεων μεταξύ ομάδων που αντιτίθεται με πεδίο κοινωφελή έργα. Σε αυτό το πλαίσιο είναι επιβεβλημένη η αναζήτηση και ανάπτυξη τεχνικών, εργαλείων και μοντέλων συνδημιουργίας που υποβοηθούν στο μέτρο που είναι δυνατό τους ανθρώπους να βλέπουν. Τέτοια Projects – ερευνητικές εργασίες με τη μορφή Project, συμπεριλήφθηκαν με επιτυχία την τελευταία 10-ετία στην Δευτεροβάθμια Γενική και Επαγγελματική εκπαίδευση στην Ελλάδα, ταυτόχρονα με την υπόλοιπη Ευρώπη, και μπορεί να αντλήσει κανείς πολύτιμο υλικό συμμετοχικών δραστηριοτήτων αλλά και τεχνικές να επικοινωνηθεί μέσω των σχολείων σε ολόκληρη τη κοινότητα θέματα διαβούλευσης για το Δημόσιο Χώρο.

 

Σε ότι αφορά το Πάρκο Τρίτση η ποιότητα της εμπειρίας για τους ανθρώπους, η έννοια του ¨Ανήκειν¨, περιλαμβάνεται  σε όλους του άξονες σχεδιασμού αφού ο σχεδιασμός αναφέρεται σε Ελεύθερο Δημόσιο χώρο προσβάσιμο στο καθένα. Ιδιαίτερη μέριμνα δίνεται σε ανθρώπους με κινητικές δυσκολίες βλ. για παράδειγμα τη πρόταση για το τρενάκι, που όμως συμμετέχουν και συνδιαμορφώνουν το πρόγραμμα!

 

Άξια αναφοράς είναι και η προσβασιμότητα στην εμπειρία της φύσης που συστήνεται με τη δημιουργία δενδρόσπιτων – οικολογικών παρατηρητηρίων αλλά και εναέριων ΄ξύλινων διαδρομών, για περίπατο ή και ποδήλατο, σε επιλεγμένους με μέτρο φυσικούς χώρους και βιότοπους. Η προστασία από πιέσεις αυτών των τόπων είναι βέβαια πεδίο επιστημονικής προσέγγισης και επισημαίνεται αυτή η παράμετρος για τα επόμενα στάδια σχεδιασμού.

 

Βασικοί άξονες κίνησης (παραλίες) βελτιώνουν το προσανατολισμό στο πάρκο, εξυπηρετούν την ανάγκη για παθητική αναψυχή και περίπατο τόσο των επισκεπτών του πάρκου όσο και της ευρύτερης πολεοδομικής ενότητας και επισημαίνονται αντίστοιχα.

 

 

4. ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΤΡΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ BAUHAUS (Συνδυασμός παγκόσμιας και τοπικής διάστασης · Συμμετοχή · Διεπιστημονικότητα)

 

Οι τρεις βασικές αρχές, που κατευθύνουν το νέο Ευρωπαϊκό́ Μπάουχαους είναι ο συνδυασμός της παγκόσμιας και τοπικής διάστασης, η  Συμμετοχή́ και η Διεπιστημονικότητα.

 

Η ομάδα μας αναζήτησε τεχνογνωσία σε παγκόσμιο επίπεδο και αντίστοιχα μέσω της συμμετοχής μας σε διεθνή συνέδρια συνεισφέρουμε τη δική μας εμπειρία (Βλ. LandArch 2023, NEB 2023 κλπ).

 

Για την συνδρομή των πολιτών στη αξιολόγηση του πάρκου Τρίτσης, αλλά και την κατανόηση των προτάσεων μας, με την άδεια της PPS από τη Νέα Υόρκη χρησιμοποιήσαμε μοντέλα τους που έχουν προηγουμένως δοκιμαστεί με επιτυχία σε άλλες πόλεις του κόσμου. Με βάση αυτά τα μοντέλα σχηματίσαμε τα ερωτηματολόγιά μας που με την φροντίδα της Περιφέρειας Αττικής προωθήθηκαν στα κοινωνικά δίκτυα.

 

Από τον παγκόσμιο χώρο προέρχονται και τα παραδείγματα που παρουσιάσαμε στα πλαίσια των εκδηλώσεων συμμετοχικού σχεδιασμού. Η προσαρμογή στη τοπική διάσταση γίνεται με τον παραλληλισμό αυτών των έργων στις δικές μας προτάσεις (Βλ. Πινακίδες έργου). Οι προτεινόμενες χρήσεις, η κλίμακα των έργων και η τεχνολογία κατασκευών οφείλουν να προσαρμόζονται και να σέβονται το υφιστάμενο ¨πνεύμα του τόπου¨ που πέραν της βιοποικιλότητας του χαρακτηρίζεται από ισχυρή ιστορική ταυτότητα. Στο χώρο εκτός των εγκαταλελειμμένων κτιρίων υπάρχουν και μνημεία αρχιτεκτονικής που χρίζουν αποκατάστασης και άλλοι φυσικοί πόροι που χρίζουν προστασίας και διατήρησης όπως πηγές νερού, φυσικές λίμνες, σπάνια είδη παπαγάλων και άλλων πτηνών των οποίων η αξία της Προστασίας τους ξεπερνάει την τοπική διάσταση.

 

Μια πόλη χωρίς αποκλεισμούς βασίζεται στη Συμμετοχή:

• Στα κοινά στρατηγικά οράματα όλων των πολιτών, μέσω του συμμετοχικού σχεδιασμού και διαδικασίες λήψης αποφάσεων που περιλαμβάνουν καθολικό σχεδιασμό, ολοκληρωμένο πολεοδομικό σχεδιασμό, μηχανισμούς διαφάνειας και λογοδοσίας, αναφορικά με τα δημόσια περιουσιακά στοιχεία.

• Σε δημόσια ανταλλαγή γνώσεων και πληροφοριών.

• Σε κοινωνική προστασία και ισορροπία μεταξύ των φύλων. Μηχανισμούς που εξασφαλίζουν επαρκές επίπεδο διαβίωσης για τους περισσότερους κατοίκους και κύρια τους οικονομικά μειονεκτούντες και ευάλωτους πληθυσμούς.

• Γεωγραφική και κοινωνική κινητικότητα.

• Περιβάλλον επιχειρηματικής δραστηριότητας και υπηρεσίες χρηματοδότησης υπέρ των φτωχών που προσελκύουν επενδύσεις κεφαλαίου και επιτρέπουν σε όλους τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν οικονομικές δραστηριότητες.

• Ανθεκτικότητα σε παγκόσμιας κλίμακας περιβαλλοντικές και κοινωνικοοικονομικές διαταραχές και απειλές.

• Μηχανισμούς για τη διασφάλιση της βιώσιμης χρήσης των πόρων

 

Στη περίπτωση του Πάρκου Τρίτση η συμμετοχή επιχειρήθηκε να προκληθεί με μια κλιμάκωση εκδηλώσεων με προσκλήσεις και από τα κοινωνικά δίκτυα. Οι προβολές του αρχικού μας Video ξεπέρασαν τις 14.000 προβολές μερικές μόνο ώρες από την έναρξη των εργασιών από τον περιφερειάρχη Αττικής.

Τέλος διοργανώθηκε ένα πιλοτικό workshop με τη συνδρομή των φοιτητών του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής.  Η Διεπιστημονικότητα τεκμηριώνεται παρακάτω.

 

5. ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΦΟΡΕΩΝ

Με βάση τη πιο γνωστή τυπολογία διαβαθμισμένων επιπέδων συμμετοχής του κοινού (Arnstein  1969)  και το βαθμό της επιρροής των πολιτών στη λήψη αποφάσεων (Sherry Arnstein  1969, άρθρο “A Ladder of Citizen Participation ”) η ομάδα μας μέσω των εισηγήσεων και των τεχνημάτων της προσπάθησε να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για ανώτερο επιπέδου διαβούλευσης – τουλάχιστον ¨Επίπεδο συνεργασίας¨, καθώς για το συγκεκριμένο πάρκο υπήρχαν ήδη εκπονημένες μελέτες, αλλά και ομάδες ενεργές σε συγκρουσιακές σχέσεις.

 

Στις εργασίες για το Πάρκο Τρίτση συμμετείχαν εκπρόσωποι του Φορέα Διαχείρισης του Πάρκου, της Περιφέρειας Αττικής, των Δήμων Ιλίου και Αγ. Αναργύρων-Καματερού, του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, του ΚΕΠΕΑ, του Συλλόγου Φίλων του Πάρκου και της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, ενώ δεν έλειψαν τοποθετήσεις πολιτικού περιεχομένου τόσο στις εργασίες όσο και στα ΜΜΕ και τα κοινωνικά δίκτυα.

 

6. ΚΛΑΔΟΙ Η/ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΠΟΥ ΑΝΤΙΚΑΤΟΠΤΡΙΣΤΗΚΑΝ ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ.

Τo 3D Arts and Crafts είναι μια πρωτοβουλία του Αρχιτεκτονικού Γραφείου Giamakos Architects & Associates με συντονιστή τον Σωτήρη Γιαμάκο, Αρχιτέκτονα με μεταπτυχιακές σπουδές στην Αστική ανάπτυξη και την αγορά Ακινήτων.

​

Στο έργο για το Πάρκο Τρίτση ακόμα συμμετείχαν οι:

Φωτεινή Γιαμάκου, Αρχιτέκτων TU Graz

Στελίνα Τσιάντου, Aρχιτέκτων τοπίου,

Κατερίνα Καραγιαννακίδου, Αρχιτέκτων,

Μερόπη Γιαμάκου, Designer,

Χρίστος Ιωάννου, Ηλεκτρολόγος Μηχ.

Αλκης Μαρούγκας, applied arts,

Χάρης Αμανατίδης, MSc, Χωροτάκτης Μηχανικός

 

Το αρχιτεκτονικό Γραφείο Giamakos Architects επίσης συνέταξε τους βασικούς άξονες σχεδιασμού, τις αρχικές προτάσεις και εισηγήθηκε τη διαδικασία συμμετοχικού σχεδιασμού σε στάδιο προκαταρκτικής εξέτασης για την περίπτωση διενέργειας αρχιτεκτονικών κατά περίπτωση διαγωνισμών.,

 

Οι ιδιότητες των μελών της ομάδας αντικατοπτρίζουν  το γνωστικό πεδίο του έργου.

​

7. ΚΑΙΝΟΤΟΜΟΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗ ΣΕ ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Στην Ελλάδα η έννοια της συμμετοχικής διαδικασίας στην λήψη αποφάσεων ακολουθεί  σε γενικές γραμμές την Ευρωπαϊκή πορεία, με σχετική καθυστέρηση. Με βάση την ισχύουσα νομολογία, παρατηρείται μια προσέγγιση της συμμετοχής που όμως δε φτάνει στο σημείο της ουσιαστικής θεσμοθέτησής της. Επί της ουσίας η εφαρμογή της συμμετοχικής διαδικασίας στη λήψη αποφάσεων αποτελεί μια δυνητική πρακτική που εναπόκειται στις προθέσεις και στη βούληση της εκάστοτε αιρετής εκτελεστικής εξουσίας . Η διάχυση της πληροφορίας, παρά τη θέσπιση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και της διαφάνειας είναι αποσπασματική και καθόλου πρακτική για τον μέσο πολίτη. Η έλλειψη νομικής βάσης και θωράκισης των συμμετοχικών διαδικασιών δεν μπορούν να διασφαλίσουν την απροβλημάτιστη εφαρμογή τους. Η πρόταση του ΝΕΒ συμβάλει καθοριστικά στο παραπάνω πρόβλημα αφού μέσω της συνδημιουργίας και την από κάτω προσέγγιση ανεβάζει κατ ουσίαν το επίπεδο διαβούλευσης στο επίπεδο της ανατροφοδότησης.

 

Πρέπει να σημειωθεί πως στην περίπτωση του Πάρκου Τρίτση η Περιφέρεια Αττικής, ενώ θα μπορούσε να προχωρήσει με τη συνήθη θεσμική διαδικασία της απευθείας ανάθεσης μελετών, ανταποκρίθηκε στην πρόκληση του συμμετοχικού σχεδιασμού προς υψηλότερα επίπεδα. Δεν είναι τυχαία άλλωστε η εστίαση της περιφέρειας στους βασικούς άξονες του Νέου Ευρωπαϊκού  Μπάουχαους, όπως για παράδειγμα ανακοινώθηκε για τον Φαληρικό όρμο.

 

 

8. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ

Ο Στόχος της ανάπτυξης συμμετοχικών διαδικασιών είναι η αύξηση της ενεργής δράσης των πολιτών μέσω της ενίσχυσης νέων μορφών συλλογικής δράσης. Το 3D Arts and Crafts είναι μια σειρά τεχνημάτων που προσφέρουν τη βάση για να προκληθεί συνδημιουργία και κατ επέκταση να δημιουργηθούν σχέσεις εμπιστοσύνης και να καλλιεργηθεί η έννοια της συνδημιουργίας στην καθημερινή αντίληψη των πολιτών. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί αρχικά μέσα από συναντήσεις, μικρής κλίμακας εργαστήρια (σεμινάρια και workshops) στη φάση σχεδιασμού, μεγαλύτερης κλίμακας δημόσιες εκδηλώσεις στη συνέχεια, και τελικά με την καθιέρωση διαλόγου μέσω μηνιαίων θεματικών ομάδων εργασίας, μικρών θεματικών εργαστηρίων (mini-Labs) ως λειτουργικών ενοτήτων πλέον του πάρκου με τις αντίστοιχες υποδομές, ενεργοποίηση δικτύων κλπ. Ο συμμετοχικός σχεδιασμός πρέπει να είναι μια διαδικασία ανατροφοδότησης για τη κατεύθυνση των επιλογών του σχεδιασμού χώρων και συστημάτων ώστε η εμπλοκή της κοινότητας να γίνεται με έναν ουσιαστικό τρόπο.

 

Οι συμμετοχικές διαδικασίες από τη μια και ο τρόπος με τον οποίο επιτελείται από την άλλη,  σηματοδοτούν μια πόλη χωρίς αποκλεισμούς. 

 

Ένα πάρκο εκσυγχρονισμένο με Συμμετοχικές διαδικασίες για την ενίσχυση του Κοινωνικού Κεφαλαίου και της Κανονικής Συνοχής της κοινότητας.

Αν οι συμμετοχικές διαδικασίες προσδιορίσουν το σχεδιασμό, τότε επακόλουθα αυτός με τις επιλεγμένες συλλογικές δράσεις βασισμένες σε κοινά ενδιαφέροντα σε χωρικές ενότητες του πάρκου, επιστρέφει στην κοινότητα Κοινωνικό Κεφάλαιο. Το κοινωνικό κεφάλαιο περιγράφεται ως τα διαπροσωπικά δίκτυα ανθρώπων (συχνά βασισμένα σε κοινά συμφέροντα) που ζουν σε μια κοινωνία. Περιγράφει την ύπαρξη και τη δύναμη των σχέσεων μεταξύ των ανθρώπων. Το κοινωνικό κεφάλαιο μπορεί να ερμηνευτεί ως «γεφύρωση» ή «συγκόλληση» (η δύναμη των σχέσεων μεταξύ ατόμων) ή ως «σύνδεση» (εμπιστοσύνη μεταξύ ιδιωτών και κυβερνήσεων ή άλλων θεσμών). Η συλλογική δράση για καλύτερα αποτελέσματα για όλους, είναι η θετικότερη εκδοχή του κοινωνικού κεφαλαίου.

​

Πιο όμως είναι το σχεδιαστικό χαρακτηριστικό αυτών των χωρικών ενοτήτων;

Είναι εκείνα τα στοιχεία και επιλογές σχεδιασμού που ευνοούν την δημιουργία ανθρώπινων σχέσεων. Οι ανθρώπινες σχέσεις αποτελούν ουσιαστικό στοιχείο της ποιότητας ζωής των πολιτών. Όταν οι σχέσεις βασίζονται στην εμπιστοσύνη μεταξύ των ατόμων, στη δύναμη των κοινωνικών δικτύων αλληλεγγύης, στο αμοιβαίο όφελος και συνεργασία θεωρούνται κοινωνικό κεφάλαιο. Ο σχεδιασμός και η δομή των χώρων ενός Πάρκου ως προς το στόχο της δημιουργίας Κοινωνικού κεφαλαίου είναι μια πρόκληση για το σχεδιασμό ολόκληρης της διαδικασίας συμμετοχικού σχεδιασμού.

​

Ως αποτέλεσμα των παραπάνω μπορεί εν τέλει μέσω του σχεδιασμού να επιτευχθεί και κοινωνική συνοχή. Η κοινωνική συνοχή είναι μια ευρύτερη έννοια που περιλαμβάνει το κοινωνικό κεφάλαιο. Περιλαμβάνει όχι μόνο την παρουσία διαπροσωπικών σχέσεων, αλλά και τη θετική ποιότητα των σχέσεων, η οποία βασίζεται στην ίση και δίκαιη μεταχείριση, τον σεβασμό και τη φροντίδα του άλλου. Αυτό απαιτεί εγγενώς δίκαιη κατανομή πόρων και ευκαιριών. Εκτιμάται από τη δύναμη στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων, τη συμμετοχή, τη ταυτότητα, τη δημιουργία δικτύων κοινού ενδιαφέροντος. Η κοινωνική συνοχή περιγράφει την αίσθηση της ύπαρξης και της σύνδεσης που αισθάνονται τα άτομα. Αυτό εξαρτάται από την ένταξη όλων των ομάδων στην κοινωνία - μέσα σε επίσημες διαδικασίες διακυβέρνησης, σε άτυπα δίκτυα και σε καθημερινές κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Η κοινωνική συνοχή διασφαλίζει ότι όλοι οι κάτοικοι της κοινότητας συνδέονται μεταξύ τους αλλά και με τους ευρύτερους θεσμούς που απαρτίζουν την κοινωνία. Βασίζεται εγγενώς στην ύπαρξη δίκαιης πρόσβαση σε ευκαιρίες και πόρους με αποτέλεσμα την ενδυνάμωση της κοινωνικής ζωής.

 

9. ΥΨΗΛΕΣ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΕΣ ΓΙΑ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

Από την ομάδα μας προκειμένου να προσεγγιστεί η ζητούμενη αναμόρφωση του Πάρκου στη σύγχρονη πραγματικότητα και ανάγκες, για να υποστηριχτεί ο συμμετοχικός σχεδιασμός και το Workshop (10.3.2023) χρησιμοποιήθηκαν συμπληρωματικά της αρχιτεκτονικής πρακτικής Τεχνικές Video, Φωτορεαλισμοί, VR, Τρισδιάστατη εκτύπωση και Animation για να αναδείξουμε τους βασικούς άξονες με διεθνή παραδείγματα καλών πρακτικών και βέβαια τη Mακέτα του Πάρκου με αποτυπωμένους τους βασικούς άξονες και γεωαναφορά των σημείων εστίασης. Επίσης χρησιμοποιήθηκαν ερωτηματολόγια και τα μοντέλα της PPS για τη συλλογή στοιχείων και την αξιολόγηση του χώρου.

 

Η συνολική μεθοδολογία και η τεχνολογία της διαδικασίας είναι απολύτως εύκολο αν όχι επιβεβλημένα απαραίτητο να αναπαραχθεί κατά περίπτωση για αντίστοιχα έργα δημόσιου χώρου και αποτελεί για εμάς μεγάλη ‘έμπνευση η εργασία του Νέου Ευρωπαϊκού Μπάουχαους προς αυτή τη κατεύθυνση.

 

Ήδη η ομάδα μας έχει εισηγηθεί προς την περιφέρεια Αττικής και τους αντίστοιχους αναπτυξιακούς οργανισμούς μια αντίστοιχη διαδικασία, βελτιωμένη με βάση την εμπειρία του πάρκου Τρίτση για την παρέμβαση στο Φαληρικό Όρμο (Eik), αλλά και μια συνολικότερη εκδήλωση συμμετοχικού σχεδιασμού / Workschop για την ενοποίηση των πράσινων χώρων της Αθήνας. (Βλ. Video)

Αντίστοιχα προγραμματίζουμε μια εισήγηση ανάλογης διαδικασίας για τη διαμόρφωση του θαλάσσιου Μετώπου, την πρόκληση της Κλιματικής αλλαγής και της εξέλιξης της πόλης του Βόλου προς το 2025 σε συνεργασία με το τμήμα Χωροταξίας του Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

 

 

10. ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ

Οι παγκόσμιες προκλήσεις στις οποίες απαντά το έργο αναφορικά με το Πάρκο Τρίτση παρέχοντας τοπικές λύσεις, είναι οι εξής:

Α) Αντιμετώπιση κλιματικής αλλαγής

Β) Εξοικονόμηση νερού

Γ) Περιορισμός του φαινομένου του θερμοκηπίου και των εκπομπών CO2

Δ) Ασφάλεια πολιτών

Ε) Ευημερία πολιτών

Στ) Ένταξη του πράσινου στο αστικό περιβάλλον

Ζ) Καινοτομία στον σχεδιασμό του χώρου

 

Η Συμπεριληπτικότητα ξεκινάει από τους Δημόσιους χώρους

 

11. ΑΠΟΔΕΔΕΙΓΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ, ΕΚΡΟΕΣ Η ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ

Μια διαδικασία συμμετοχικού σχεδιασμού Δημόσιου Χώρου πρέπει να είναι συνεχής καθώς οι συνθήκες της ζωής και οι προκλήσεις διαρκώς μεταβάλλονται, ποτέ ένα έργο ΚΧ δεν μπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωμένο!

Ολόκληρη η ομάδα και τα τεχνήματα του 3D Arts and Crafts που εμφανίζονται στη παρούσα συμμετοχή προς στιγμήν έχουν αποκλειστικά χρηματοδοτηθεί από το αρχιτεκτονικό γραφείο Giamakos Architects ενώ ο φορέας διαχείρισης του Πάρκου διέθεσε 6.000 Ευρώ για την παραγωγή του αρχικού video.